Het uitgestelde voorstel voor een nieuwe Warmtewet, de Wet Collectieve Warmte (Wcw), dat als doel heeft om tegen 2050 een CO₂-vrije collectieve warmtevoorziening te realiseren, is door het kabinet naar de Raad van State gestuurd. Het advies is onlangs gepubliceerd en de Raad van State uit kritische opmerkingen op met name twee punten: het eigendom van warmtebedrijven en de manier waarop de tarieven worden vastgesteld.

Het Rijk heeft de gemeenten de verantwoordelijkheid gegeven voor de uitvoering van de verduurzaming van de warmtevoorziening in de gebouwde omgeving. Een van de mogelijke oplossingsrichtingen is de aanleg van een warmtenet. Het aantal warmtenetten dat is aangelegd blijft echter achter bij de doelstellingen uit het Klimaatakkoord. Om hier verandering in te brengen heeft het vorige kabinet besloten om in een wetsvoorstel Wcw op te nemen dat warmtebedrijven een publiek meerderheidsbelang moeten hebben, waarbij 51% van de aandelen direct of indirect in handen zijn van een openbaar lichaam. Dit is bedoeld om publieke sturing te waarborgen en consumenten te beschermen. Echter, dit staat op gespannen voet met het Europese Unierecht, dat ziet op vrij verkeer van goederen en kapitaal en de vrijheid van vestiging. Daarom stelt de Raad van State een alternatief voor, waarbij warmtebedrijven worden geselecteerd via een transparante selectieprocedure op basis van rangschikkingscriteria.

De tweede punt is de tariefregulering. De huidige tariefregulering is gebaseerd op de gasreferentieprijs, waarbij een warmteklant nooit meer mag betalen dan iemand die zijn huis met aardgas verwarmt. Dit staat bekend als het “niet meer dan anders” (nmda) principe. In het nieuwe wetvoorstel wordt dit principe vervangen door kosten gebaseerde tariefregulering. Dit betekent dat aangesloten partijen op een warmtenet betalen voor daadwerkelijke doelmatige kosten. Een maximumtarief wordt berekend voor elk warmtebedrijf op basis van een tariefformule. De Raad van State stelt dat er tijdig en zo volledig mogelijk inzicht moet worden verkregen in de kosten, omdat de tarieven afhankelijk zijn van de uiteindelijke kosten die tijdens ‘de verbouwing’ zijn gemaakt.

Verder komt in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) onder de Warmtewet te staan dat bedrijven die restwarmte hebben en lozen verplicht worden om informatie te delen over de hoeveelheid en kwaliteit van de geproduceerde restwarmte. Als er sprake is van een positieve businesscase voor een aangewezen warmtebedrijf, zijn ze bovendien verplicht om deze warmte te leveren.